Thursday, August 26, 2021

අපේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ හමු වූ වේගයෙන්ම කක්ෂගත වන ග්‍රහකය!!

 


ස්කොට් එස් ෂෙපර්ඩ් විසින් සොයා ගන්නා ලදී
මධ්යන්ය විෂ්කම්භය - 1KM
පැහැදිලි විශාලත්වය - 19.3 (සොයා ගැනීම)
සොයාගත් දිනය - 2021 අගෝස්තු 13 

අලුතින් සොයා ගත් ග්‍රහකයක් අපේ සූර්යයාට සමීපව ඇලෙමින් පවතී - එය අපේම පෘථිවියට වඩා සමීප .

2021 PH27 ලෙස හැඳින්වෙන මෙම ග්‍රහකය දින 113 කට වරක් සූර්යයා වටා කක්ෂයක් සම්පූර්ණ කරන අතර අපේ තාරකාවේ සිට සැතපුම් මිලියන 12.4 ක් (කි.මී. මිලියන 20) ඇතුළත පැමිණේ.

එමඟින් මෙම අභ්‍යවකාශ පර්වතය ග්‍රහකයක් සඳහා කෙටිම කාල පරිච්ඡේදයක් ඇති වීමේ සුවිශේෂය ලබා දෙයි - සහ අපේ තාරකාව වටා එහි කක්ෂීය ගමන සම්පූර්ණ කිරීමට දින 88 ක් ගත වන බුධ ග්‍රහයාට පසු සූර්යයා වටා ඇති දෙවන කෙටිම කක්ෂය පමණි.

කානගී විද්‍යා ආයතනයේ තාරකා විද්‍යාඥයෙකු වන ස්කොට් ෂෙපර්ඩ්, අගෝස්තු 13 දා බ්‍රවුන් විශ්ව විද්‍යාලයේ තාරකා විද්‍යාඥයින් වන ඉයන් ඩෙල් ඇන්ටෝනියෝ සහ ෂෙන්මින් ෆු විසින් කරන ලද නිරීක්‍ෂණයෙන් මෙම ග්‍රහකය සොයා ගන්නා ලදී. භෞතික විද්‍යාව පිළිබඳ මහාචාර්ය ඩෙල් ඇන්ටෝනියෝ සහ ආචාර්ය ශිෂ්‍ය ෆු. චිලියේ සෙරෝ ටොලෝලෝ අන්තර්-ඇමරිකානු නිරීක්ෂණාගාරයේ Vector M. Blanco- මීටර 4 දුරේක්ෂය මත සවි කර ඇති අඳුරු බලශක්ති කැමරාව උපයෝගී කරගනිමින් මෙම ඡායාරූප ලබාගෙන ඇත.

ග්‍රහකයේ අංශ ගණනාවක් ෂෙපර්ඩ් පුදුමයට පත් කළේය.

මෙම ග්‍රහකය විශාලත්වයෙන් සැතපුම් 0.6 ක් (කි.මී. 1 ක්) වන අතර "අභ්‍යන්තර සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ මෙම ප්‍රමාණයේ ග්‍රහක ඉතා ස්වල්පයක් ඇති අතර එය නොදන්නා දෙයක් විය හැකිය," ඔහු පැවසීය.

"2021 PH27 සූර්යයාට කෙතරම් සමීපද යත් එහි මතුපිට ඊයම් දියවීමට තරම් උණුසුම් වන අතර එය සෙල්සියස් අංශක 482 උෂ්ණත්වයකට ලඟා විය හැක" යනුවෙන් ෂෙපර්ඩ් විද්‍යුත් තැපෑලෙන් පැවසීය. "මෙම අධික උෂ්ණත්වය නිසා 2021 PH27 වාෂ්පශීලී ද්‍රව්‍ය වලින් සමන්විත විය නොහැකි අතර එය බොහෝ විට යකඩ වලින් සෑදු සමහර ලෝහ වලින් සමන්විත පාෂාණ වලින් සෑදී ඇත."

එය සූර්යයා වටා ගමන් කරන විට බුධ සහ සිකුරුගේ කක්ෂය තරණය කරන අස්ථායී කක්ෂයක් ඇත. වසර මිලියන කිහිපයක් ඇතුළත, ග්‍රහකයේ කක්ෂය එහි විනාශයට හේතු විය හැක. පාෂාණමය කොටස බුධ ග්‍රහයා හෝ සිකුරු ග්‍රහයා මත හෝ සූර්යයා සමඟ ගැටීමට හෝ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ එහි වර්තමාන තත්වයෙන් ඉවතට විසිවීමට ඉඩ ඇත.

මෙම රූප සටහන මඟින් අලුතින් සොයා ගත් ග්‍රහකය (තැඹිලි) මෙන්ම පෘථිවිය (නිල්), බුධ (සුදු) සහ සිකුරු (කහ) යන සූර්යයා වටා කක්ෂගත වන ආකාරය පෙන්වයි.

මෙම ග්‍රහකය සූර්යයාගේ විශාල ගුරුත්වාකර්ෂණ ක්ෂේත්‍රය ආසන්නයේ ඇති අතර එමඟින් එහි කක්ෂයට බලපෑම් ඇති වන බව ෂෙපර්ඩ් පැවසීය.

අලුතින් සොයා ගත් ග්‍රහකය පෘථිවියේ සූර්ය කක්ෂයට සම්පූර්ණයෙන්ම අභ්‍යන්තරව ඇති ග්‍රහක වන අතිරා ග්‍රහක 20 න් එකක් පමණි.

2021 පීඑච් 27 තරම් සූර්යයාට ආසන්නව දන්නා ග්‍රහක කිහිපයක් තිබෙන නමුත් ඒවායේ දිගු කක්ෂ ඇත.

"මෙම සමහර ග්‍රහක වල කක්ෂ වල දූවිලි තිබෙනු දැක ඇති අතර එමඟින් එම වස්තූන් මත පවතින අධික තාප පීඩනයෙන් ග්‍රහක සෙමෙන් ඛණ්ඩනය වන බව හෝ ඉරිතැලීම් සිදුවන බව යෝජනා වන බව" ෂෙපර්ඩ් පැවසීය.

මේ සඳහා එක් කැපී පෙනෙන උදාහරණයක් නම් සෑම දෙසැම්බර් මාසයකම අපේ අහසේ ඇති වන මිථුන උල්කාපාත වැසි නිර්මාණය කරන ෆයිතන් නම් වල්ගා තරුව වැනි ග්‍රහකයයි.

ග්‍රහකයක් සොයා ගැනීම

නමුත් මෙම අභ්‍යවකාශ පර්වතය පැමිණියේ කොහෙන්ද? ඊළඟට විමර්ශනය කිරීමට ෂෙපර්ඩ්ට අවශ්‍ය එක් ප්‍රශ්නයක් එය වූවත් මූලික නිරීක්ෂණ මත ඔහුට යම් අදහසක් ඇත.

අඟහරු සහ බ්‍රහස්පති අතර පිහිටි ප්‍රධාන ග්‍රහක පටියෙන් ග්‍රහකය ඉවත් වීමට ඉඩ ඇතත් 2021 පීඑච් 27 ඇත්තෙන්ම වඳ වී ගොස් ඇති වල්ගා තරුවක් වීමේ හැකියාව ෂෙපර්ඩ් බැහැර කර නැත.

"සෞරග්රහ මණ්ඩලය තුළ පිටත සිට වල්ගා තරු පැමිණෙන බව දන්නා නිසා එය වඳ වී ගොස් ඇති වල්ගා තරුවක් විය හැකිය. කාලය, "ෂෙපර්ඩ් පැහැදිලි කළේය. අභ්‍යන්තර ග්‍රහලෝක වලට බුධ, සිකුරු, පෘථිවිය සහ අඟහරු ඇතුළත් වේ.

මෙය සිදු වූ විට, වල්ගා තරුවකගේ සමහර මූලද්‍රව්‍ය තවදුරටත් වල්ගා තරුවක් මෙන් නොපෙනෙන තුරු වාෂ්ප වී යයි. වෙනුවට, එය ඉතිරි වූ ඉතිරි දේ පමණි.

ෂෙපර්ඩ් සාමාන්‍යයෙන් සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ සහ ඉන් ඔබ්බට ඇති ඇදහිය නොහැකි තරම් දුර වස්තූන් සොයයි. කෙසේ වෙතත්, පෘථිවියේ කක්ෂයට ආසන්න ග්‍රහක වල ජනගහනය තේරුම් ගැනීම ඉතා වැදගත් . පෘථිවියට ආසන්න ග්‍රහක අනාගතයේදී පෘථිවියට බලපෑම් කිරීමේ අවස්ථාවක් ඇති නමුත් සමහර ඒවා දිවා කාලයේදී අපේ ග්‍රහලෝකයට ළං වන හෙයින් ඒවා නිරීක්ෂණය කිරීම ඇදහිය නොහැකි තරම් දුෂ්කර .

"පෘථිවි කක්ෂයේ අභ්‍යවකාශ අභ්‍යන්තරය සාපේක්ෂව මේ දක්වා ගවේෂණය කර නැත," ෂෙපර්ඩ් පැවසීය. "සූර්යයාගේ අධික දීප්තිය නිසා සූර්යයා දෙසට ඇති කලාපය නිරීක්ෂණය කිරීම දුෂ්කර ."

නමුත් අඳුරු ශක්ති කැමරාවට විශාල දෘෂ්ටි කෝණයක් ඇති අතර එය 2021 පීඑච් 27 වැනි වෙනත් වස්තූන් සෙවීම සඳහා බලවත් මෙවලමක් බවට පත් කරයි - විශේෂයෙන් හිරු බැස යන වේලාව සහ හිරු උදාවීමට පෙර.

ෂෙපාර්ඩ්ගේ සොයා ගැනීමෙන් පසු හවායි විශ්ව විද්‍යාලයේ තාරකා විද්‍යාඥ ඩේවිඩ් තෝලන් විසින් මෙම ග්‍රහකය පිහිටීම මැන බලා ඊළඟ දවසේදී එය නිරීක්ෂණය කළ හැකි ස්ථානය ගැන අනාවැකි පළ කළේය. අගෝස්තු 14 සහ 15 දෙදින තුළ චිලී සහ දකුණු අප්‍රිකාවේ සිට ග්‍රහකය නිරීක්ෂණය කිරීමට දුරේක්ෂ කිහිපයකට හැකියාව ලැබුණි. මෙම තාරකා විද්‍යාඥයින් තමන්ගේම පර්යේෂණ සඳහා නිරීක්‍ෂණ කල් දැමූහ.

"දුරේක්ෂ කාලය ඉතා වටිනා වුවත්, නොදන්නා අයගේ ජාත්‍යන්තර ස්වභාවය සහ ආදරය තාරකා විද්‍යාඥයින්ට මෙවැනි නව රසවත් සොයා ගැනීම් සඳහා සිය විද්‍යාව සහ නිරීක්‍ෂණයන් අභිබවා යාමට මහත් කැමැත්තක් ඇති කරයි" යනුවෙන් ෂෙපර්ඩ් පැවසීය. "මෙම සොයා ගැනීම පිළිබඳව ඉක්මනින් ක්‍රියා කිරීමට අපට හැකි වූ අපගේ සහයෝගිතා කරුවන් සියලු දෙනාටම අපි ස්තූතිවන්ත වෙමු."

ඉක්මනින්ම, මෙම ග්‍රහකය සූර්යයා පසුකර යන අතර 2022 මුල් භාගය වන තෙක්ම නිරීක්ෂණය කළ නොහැක. ග්‍රහකයේ සංයුතිය හා එහි මූලාරම්භය ගැන වැඩි විස්තර දැන ගැනීමට ෂෙපර්ඩ් උනන්දු වෙයි.

"මෙම අභ්‍යන්තර ග්‍රහක පැමිණෙන්නේ කොහෙන්ද? සමහර ඒවා මෑතකදී විසුරුවා හරින ලද ප්‍රධාන පටි ග්‍රහක, සමහර ඒවා වඳ වී ගොස් ඇති වල්ගා තරු විය හැකිය, නමුත් වල්කනොයිඩ්ස් වැනි උපකල්පිත ජනගහනයක් වන ග්‍රහක වල වෙනත් ප්‍රභව ජනගහනයක් සිටිය හැකිය" යනුවෙන් ෂෙපර්ඩ් පැවසීය.

පරිවර්තනය - https://edition.cnn.com/2021/08/24/world/asteroid-shortest-orbit-sun-scn/index.html  

Tuesday, August 24, 2021

තාරකා ඡායාරූපකරණය: ඔබට කොපමණ වේලාවක් යා හැකිද?

දරුවෙකුට බයිසිකලයක් පැදවීමට උගන්වන විට, අපි නිතරම පුහුණු රෝද පිටුපස තබමු; දරුවා තම සමබරතාවය තබා ගැනීමට ඉගෙන ගන්නා අතරම පසුපස රෝදය පැදගෙන බයිසිකලය පෙරලීමට නොහැකි වීම සහතික කරයි. පාපැදියක් ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී විශ්වාසය හා හුරු පුරුදු ගොඩනැගීම සඳහා පුහුණු රෝද කදිමයි.

තාරකා ඡායාරූපකරණය සමඟ මෙයට ඇති සම්බන්ධය කුමක්ද? හොඳයි, පුහුණු කිරීමේ රෝද මෙන් බොහෝ දේ ක්‍රියා කරන "500 නීතිය" නමින් හැඳින්වෙන මායිම් පාලනයක් තිබේ. තවද යම් අවස්ථාවක එය ඉවත් කිරීමට කාලය පැමිණ ඇත.

බොහෝ තාරකා ඡායාරූප ශිල්පීන් “500 නීතිය” (හෝ 300) අනුගමනය කරන අතරම, සමහර අත්හදා බැලීම් මඟින් ඔබේ සැකසුම සඳහා නිවැරදි නිරාවරණ කාලය සොයා ගැනීමට හැකි වේ.

දරුවෙකුට බයිසිකලයක් පැදවීමට උගන්වන විට, අපි නිතරම පුහුණු රෝද පිටුපස තබමු; දරුවා තම සමබරතාවය පවත්වා ගැනීමට ඉගෙන ගන්නා අතරම පසුපස රෝදය පසු කර බයිසිකලය පෙරලීමට නොහැකි වීම සහතික කරයි. පාපැදියක් ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී විශ්වාසය හා හුරු පුරුදු ගොඩනැගීම සඳහා පුහුණු රෝද කදිමයි.

තාරකා ඡායාරූපකරණය සමඟ මෙයට ඇති සම්බන්ධය කුමක්ද? හොඳයි, පුහුණු කිරීමේ රෝද මෙන් බොහෝ දේ ක්‍රියා කරන "500 නීතිය" නමින් හැඳින්වෙන මායිම් පාලනයක් තිබේ. තවද යම් අවස්ථාවක එය ඉවත් කිරීමට කාලය පැමිණ ඇත.

කැමරාව සහ ක්ෂීරපථය තාරකා පසුපස යාමට පෙර ඔබේ කැමරාවට කොපමණ වේලාවක් නිරාවරණය විය හැකිදැයි නිශ්චය කර ගැනීමට ඔබට "500 රීතිය" භාවිතා කළ හැකිය. නමුත් ඇත්ත වශයෙන්ම ඔබට කොපමණ වේලාවක් නිරාවරණය කළ හැකිද යන්න රඳා පවතින්නේ ඔබේ නාභීය දුර, පික්සල් ප්‍රමාණය සහ ඔබ අහසේ යොමු කරන ස්ථානය මත .

නීතිය 500 (හෝ 300)

500 නීතිය ගැන ඔබ කවදාවත් අසා නැතිනම් එය ඉතා සරල . ට්‍රයිපොඩ් එකක කැමරාවක් භාවිතා කරමින් රාත්‍රී අහසේ නිරීක්‍ෂණය නොකළ ඡායාරූපයක් ගන්නා විට, තාරකා ලුහුබැඳ යාමට පෙර කොපමණ වේලාවක් ඔබට නිරාවරණය කළ හැකිද යන්න මෙම නීතියෙන් ඔබට කියවේ. ඔබ අංක 500 ගෙන ඔබේ කාචයේ නාභීය දුරෙන් බෙදන්න. උදාහරණයක් ලෙස, ඔබ සතුව මිලිමීටර් 20 පළල කෝණ කාචයක් තිබේ නම් 500 /20 = 25. තාරකා ඉරීම ආරම්භ වීමට පෙර තත්පර 25 ත්‍රිපාදකයකින් ඔබට වෙඩි තැබිය හැකිය.

මායිම් නියමයන්ට එහි තැනක් ඇත. මීට වසර කිහිපයකට පෙර ග්‍රෑන්ඩ් කැනියන් ස්ටාර් සාදයේදී ක්ෂීරපථ ඡායාරූපකරණ පන්තියක් ඉගැන්වීමට මම මිතුරෙකුට උදව් කළ විට, සමහර අයට කළුවරේදී විද්‍යාගාර සහායකයාගේ (එනම් මම) උදව් අවශ්‍ය විය. "මම මගේ නිරාවරණ දිග නැවත සකසන්නේ කෙසේද?" මෙහි ලැජ්ජාවක් නැත. ඔවුන්ගේ කැමරාව ගැන මනා දැනුමක් ලබා ගන්නා තුරු ඔවුන්ට පුහුණු රෝද අවශ්‍ය විය.


අනෙක් සිසුන් සඳහා මම මෙය එකතු කරමි: ආකාශ ධ්‍රැවයට ආසන්න තාරකා වලට වඩා ආකාශ සමකය ආසන්නයේ ඇති තාරකා ඔබේ පික්සල් හරහා වේගයෙන් පාවෙනු ඇත. ඔබට ප්‍රමාණවත් තරම් පුළුල් දෘෂ්ටි කෝණයක් තිබේ නම්, ඔබට අවකල්‍ය ප්ලාවිතය ලැබිය හැකිය; ඔබේ රාමුවේ එක් කොටසක තාරකා ගමන් කළ හැකි අතර අනෙක් ඒවා ලස්සනට හා තියුණු ලෙස පවතී. යතුර අත්හදා බැලීම සහ දෝෂය ලෙස පවතී. ඔබේ නිරාවරණයන් එම ස්ථානයේම තක්සේරු කර තාරකා ස්ථාන ලක්ෂයෙන් කුඩා අඟල් පණුවන් බවට පත් වීමට පෙර ඔබට කොපමණ වේලාවක් වෙඩි තැබිය හැකිදැයි තීරණය කරන්න.

වැඩි විස්තර සඳහා:

https://skyandtelescope.org/astronomy-blogs/imaging-foundations-richard-wright/astrophotography-rule-of-500-how-long/

 

Tuesday, August 3, 2021

පර්සයිඩ්ස් උල්කාපාත වර්ෂාව සඳහා සූදානම් වන්න - පැයකට දැකිය හැකි උල්කාපාත ගණන 150

 


2021 පර්සයිඩ්වරුන්ට කදිම වසරකි! වර්ධනය වන අඩ සඳ චන්ද්‍රයා සවස් වරුවේ අඳුරු අහසක් ලබා දෙනු ඇත. අගෝස්තු මස මුලදී මෙම උල්කාපාත නැරඹීම ආරම්භ කරන්න. ඔවුන්ගේ සංඛ්යාව ක්රමයෙන් වැඩි වනු ඇත. 2021 දී පුරෝකථනය කරන ලද උච්චතම අවස්ථාව: අගෝස්තු 11,12,13 රාත්‍රිය, නමුත් මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට අලුයම වන තුරුම පෙර සහ පසු රාත්‍රීන් උත්සාහ කරන්න. පර්සිඩ් උල්කා වර්ෂාව සමහර විට උතුරු අර්ධගෝලයේ වසරේ වඩාත්ම ආදරණීය උල්කා වර්ෂාව විය හැකිය. එය පොහොසත් උල්කාපාත වර්ෂාවක් වන අතර එය ස්ථාවර වේ. මෙම වේගවත් හා දීප්තිමත් උල්කා පර්සියස් වීරයා නම් තාරකා මණ්ඩලයේ ස්ථානයක සිට විකිරණය වේ. සියලුම උල්කාපාත වර්ෂා විකිරණ ස්ථාන මෙන්, ස්නානය නැරඹීම සඳහා පර්සියස් දැන ගැනීමට ඔබට අවශ්‍ය නැත. ඒ වෙනුවට උල්කාපාත අහසේ සෑම තැනම දිස්වේ. මෙම උල්කාපාත නිතරම නොනවත්වා දුම්රියෙන් පිටව යයි. මධ්‍යම රාත්‍රිය මධ්‍යම රාත්‍රිය දක්වා ගැඹුරු වන විට පර්සිඩ් උල්කාපාත සංඛ්‍යාව ශක්තිමත් වේ. ස්නානය සාමාන්‍යයෙන් උදාවීමට පෙර පාන්දර බොහෝ උල්කාපාත නිපදවයි. 

මෙම සිදුවීම තුළ පැයකට  දැකිය හැකි උල්කාපාත ගණන 150 විය හැකිය.

හොඳටම නැරඹීම සඳහා උපදෙස්

1. විශේෂ උපකරණ හෝ තාරකා මණ්ඩලය පිළිබඳ දැනුමක් අවශ්‍ය නොවේ.

2.
පුළුල් විවෘත අහසක් සොයා ගන්න. මෙම උල්කා සියල්ලම පැමිණෙන්නේ අහසේ එක් ස්ථානයකිනි, ඒවායේ විකිරණ ලක්ෂ්‍යයෙනි. ගැන වැඩි විස්තර පහතින්. නමුත්, ඔබ බලා සිටින විට (සහ රාත්‍රී වේලාව අනුව), තාරකා රාශියක් ඉදිරිපිට උල්කාපාත අහස පුරා විහිදී යන ආකාරය ඔබට පෙනෙනු ඇත. පුළුල් විවෘත අහසක් ඔබට හොඳම දර්‍ශනය ලබා දෙනු ඇත.

3.
මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට අලුයම දක්වා නරඹන්න. ඔබ සිටින පෘථිවියේ කොටසක් අභ්‍යවකාශයේ ඇති උල්කාපාත ධාරාව දෙසට ගමන් කරන්නේ එවිට . එබැවින් ඔබට තවත් උල්කාපාත පෙනෙනු ඇත. අලුයම වන විට ඔවුන් ඉහළ සිට වර්ෂාව ඇද හැලෙනු ඇත. පර්සිඩ් උල්කාපාත උතුරු මැද අක්ෂාංශ වලින් මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට පියාසර කිරීමට පටන් ගන්නා බව මතක තබා ගන්න. සමකයට දකුණින් පර්සිඩ්ස් මධ්‍යම රාත්‍රියේ පමණ අහසට පියාසර කිරීමට පටන් ගනී.

4.
උල්කාපාත නැරඹීම සඳහා ඔබට අඳුරු අහසක් අවශ්‍යයි. අඳුරු අහසේදී, ස්නානයේ උච්චතම අවස්ථාවකදී ඔබට පැයට උල්කා 60 ක් දක්වා දැකිය හැකිය. සමහර වසරවල මෙන් පැයකට 100 වඩා ඔබට පෙනෙනවාද? සමහර විට. නමුත් ඔබ බැලුවොත් මිස ඔබ දන්නේ නැත.